Khu di tích bao gồm bia Lê Lợi và đền thờ được xây dựng để tưởng nhớ công ơn người anh hùng dân tộc Lê Lợi - người đã thân chinh lên vùng thượng nguồn sông Đà dẹp loạn Đèo Cát Hãn năm 1432. Cát Hãn là tù trưởng châu Ninh Viễn (Lai Châu ngày nay), hai lần làm phản câu kết với giặc Minh âm mưu chia cắt miền đất phía Tây (có Lai Châu) và tăng cường đánh chiếm mở rộng xuống tận Mường Muổi (thuộc tỉnh Sơn La ngày nay) gây bao đau thương và tội ác cho người dân Tây Bắc. Sau khi thắng trận (tháng 1/1432), Lê Lợi đã khắc bút tích trên bia đá (bia này được gọi là Bia Lê Lợi) nhằm răn đe những kẻ làm phản nơi phên giậu của Tổ quốc, khẳng định chủ quyền và thống nhất quốc gia lúc bấy giờ.
Bọn giặc cuồng sao dám trốn tránh. Tội đáng giết.
Dân ngoại biên đã từ lâu đợi ta đến cứu sống.
Kẻ bầy tôi làm phản từ xưa vẫn có.
Ðất đai hiểm trở từ nay không còn (bọn chúng nữa).
Hình bóng cây và tiếng gió thổi, hạc kêu cũng làm quân giặc kinh sợ.
Non sông này nhập vào một bản đồ, đề thơ khắc lên núi đá.
Chắn giữ bờ tây nước Việt ta.
Lễ hội đền thờ vua Lê Lợi diễn ra vào tháng giêng (thường vào 12/1 Âm lịch) tại thành phố Lai Châu bao gồm phần Lễ dâng hương vua Lê Lợi và phần Hội với các trò chơi dân gian như tó má lẹ, chọi gà, bịt mắt đánh chiêng, đố và trả lời bằng tiếng Thái,…
=====
Hình ảnh: TripHunter, Internet, Ngọc Viên.
